VSOA Politie roept haar leden op om wantoestanden te melden.
Diverse korpschefs hebben in de media de zogenaamde ‘graaicultuur’ bij de politie aangekaart. Hierdoor werd voornamelijk, maar ten onrechte, de politieman op straat geviseerd en bijgevolg in een zeer slecht daglicht geplaatst. Op de daarop volgende polemiek hebben wij dan ook zeer negatief gereageerd.
Zo stellen we vast dat we de laatste weken worden overstelpt met verhalen van bepaalde leidinggevenden dewelke perfect onder de definitie van “graaier” zouden kunnen vallen en waar inderdaad de efficiëntie van de organisatie in vraag kan gesteld worden.
Er dient een serieuze mentaliteitswijziging te komen waarbij de mensen op het terrein echt worden gecoacht en waar leidinggevenden op het terrein werkelijk de leiding nemen. In Nederland is er op dat gebied een totaal andere mentaliteit.
Aanpak
Betrouwbaarheid en integriteit zijn ook voor een (goed functionerende) overheid onmisbaar. Mistoestanden, zoals de zogenaamde graaicultuur bij de politiediensten, schaden de geloofwaardigheid en het imago van het politieapparaat. Ook hier is een proactief voorkomingbeleid op zijn plaats. Daarom moeten personeelsleden de mogelijkheid krijgen om bij de overheid gebeurlijke mistoestanden te melden zonder dat zij daardoor nadelen ondervinden. In se is dit trouwens een deontologische verplichting, maar een die niet steeds zonder negatieve gevolgen blijft voor de melder.
Onder mistoestanden verstaan wij:
• een schending van wettelijke of reglementaire voorschriften of beleidsregels ;
• het in het gevaar brengen van het welzijn van het personeel ;
• een onbehoorlijke wijze van handelen of juist niet handelen, waardoor het goed functioneren van de Politiedienst in het gedrang komt.
Werking en organisatie deontologische commissie
Niettegenstaande de syndicale organisaties integraal deel uitmaken van de Deontologische Commissie dienen wij te moeten vaststellen dat deze commissie sinds haar oprichting weinig concrete zichtbare bijdragen heeft geleverd ten voordele van de deontologie bij de Geïntegreede Politie.
In principe zou de deontologische commissie een reflectieorgaan moeten zijn dat zich buigt over alle deontologische aspecten, gaande van individuele punctuele vragen tot meer algemene fenomenen.
Daarnaast werd binnen de Federale Politie een “expertise en adviespunt” integriteit opgericht. Dit punt zou het aanspreekpunt moeten worden voor de personeelsleden van de geïntegreerde politie die vragen hebben omtrent de toepassing en interpretatie van de deontologische code.
Het nut van dit “expertise- en adviespunt” is voor ons een raadsel. Tevens ontbreekt iedere wettelijke basis. Bovendien is er naar taakverdeling een duidelijke overlapping tussen dit punt en de deontologische commissie, hetgeen een verlammend effect teweegbrengt bij de commissie.
Onder meer in het raam van de administratieve vereenvoudiging, maar ook voor de efficiëntie, pleiten wij dan ook om dit ‘aanspreekpunt’ af te schaffen. De middelen die hierbij vrijkomen kunnen worden aangewend om de deontologische commissie te voorzien van een echt secretariaat.
Wij pleiten dan ook om de bevoegdheden van deze commissie uit te breiden naar een “klokkenluiders” systeem. Via een dergelijk systeem kunnen fenomenen zoals de zogenaamde ‘graaicultuur’, of gebeurlijke misstoestanden, aangekaart worden bij de deontologische commissie.
Wij pleiten voor een regeling naar Nederlands model waarbij de deontologische commissie een belangrijke rol dient te vervullen, naar analogie met de Nederlandse ‘commissie integriteit overheid’, die tot taak heeft iedere melding te onderzoeken en het bevoegd gezag naar aanleiding van dat onderzoek te informeren en desgevallend te adviseren.
In afwachting dat er een dergelijk orgaan wordt geïnstalleerd of dat de bevoegdheden van de deontologische commissie daar worden op afgestemd, zal het VSOA Politie een dergelijk initiatief nemen.
Wij kunnen niet langer meer aan de zijlijn blijven toezien hoe sommigen het imago van goed draaiende eenheden bekladden. Daarom zal het VSOA politie een tijdelijk meldpunt “graaicultuur” organiseren.
Wij roepen onze leden dan ook op, wanneer zij weet hebben van dergelijke wantoestanden deze, indien bewezen, aan ons te melden. Wij zullen het nodige doen om de bevoegde diensten op anonieme wijze in te lichten.